Như tên gọi cam Cao Phong có nguồn gốc từ huyện Cao Phong của tỉnh Hòa Bình. Nơi đây nổi tiếng với nhiều giống cam nổi tiếng như cam Canh, cam Xã Đoài, cam ruột đỏ… Cam Cao Phong là một loại cây ăn quả có cùng họ với bưởi, tên khoa học là Citrus sinensis. Cam Cao Phong Hòa Bình vốn là giống cam có nguồn gen quý, rất phù hợp với điều kiện sinh thái đặc thù đất đồi núi của Hòa Bình.
Đặc điểm và một số giống cam Cao Phong
Cam Cao Phong có thể trồng ở các khu vực có dạng đồi núi thấp. Thường trồng ở độ cao khoảng 300m so với mực nước biển. Đồng thời, được bao quanh bởi những dãy núi đá vôi, tầng đất canh tác dày, thoáng khí, hàm lượng dinh dưỡng cao. Cây cam Cao Phong thích hợp trồng ở nơi có khí hậu ôn hòa, nhiệt độ thấp hơn các nơi khác từ 3 – 4 độ C.
Quả cam nhỏ hơn quả bưởi, vỏ mỏng, khi chín có màu da cam, thường có vị ngọt hoặc hơi chua. Những quả cam có vị biến đổi từ ngọt đến chua, chứa vitamin A, canxi và chất xơ.
Cam Cao Phong thường cho thu hoạch vào đầu tháng 11 hàng năm kéo dài cho đến tết Nguyên Đán.
4 giống cam Cao Phong
Hiện nay, tại Cao Phong, Hòa Bình nhân giống và phát triển 4 loại cam Cao Phong chính đó là: cam CS1, cam Xã Đoài cao, cam Xã Đoài lùn và cam canh. Các giống cam có các đặc điểm khác nhau về hình thái bên ngoài, hương vị cam, thời vụ.
Cam CS1 hay còn gọi là cam lòng vàng Cao Phong có hình cầu đều, vỏ cam trơn nhẵn, có mùi thơm đặc trưng, tép cam dày, mọng nước, vị cam thanh mát, ngọt hấp dẫn. Khi quả chưa đến độ có vị chua dịu, ngọt thanh. Cam CS1 được thu hoạch sớm nhất trong tất cả các giống cam Cao Phong. Từ tháng 9 đến tháng 11 là thời điểm thu hoạch chính vụ của cam CS1. Giống cam chín sớm này có khả năng sinh trưởng phát triển tốt, chống chịu được với thời tiết bất lợi, thu hoạch sớm thế nên được trồng phổ biến ở Cao Phong.
Cam Xã Đoài cao và Xã Đoài lùn thực chất là 2 hai dòng của một giống cam, có nguồn gốc ở Nghệ An. Giống cam này đã được phát triển trên đất Cao Phong hàng chục năm nay, là giống cam được trồng sớm nhất ở đây. Cam Xã Đoài có khả năng thích ứng rộng, phù hợp với vùng sinh thái phía Bắc Việt Nam. Từ lâu cam Xã Đoài đã nổi tiếng trên khắp cả nước nên khi đầu tư vào giống cam này, người dân Cao Phong dễ dàng thu lợi nhuận cao sau mỗi mùa vụ. Cam Xã Đoài cao có hình cầu đều hơi lồi về cuối, da màu vàng cam, trơn nhẵn, tép mọng nước, vị ngọt và mùi thơm nồng đặc trưng. Giống cam này được thu hoạch vào lúc chính vụ của cam Cao Phong. Sau khi cam lòng vàng được thu hoạch thì tiếp đến là thu hoạch dòng cam này. Cam Xã Đoài lùn cũng có hình cầu đều, tép màu vàng nhạt, vị cam ngọt, mùi thơm. Dòng cam này được thu hoạch cùng thời điểm với dòng cam Xã Đoài cao.
Cam canh Cao Phong là giống cam không hề mới nhưng vài năm nay trồng trên đất Hòa Bình cam đạt chất lượng cao vì thế được tiếp tục nhân giống cây trồng và mở rộng diện tích trồng cam. Cam có hình cầu dẹt, vỏ cam vàng đỏ, mỏng, tép cam vàng, vị ngọt dịu, hấp dẫn. Cam canh là giống cam thu hoạch muộn nhất, nếu đẩy nhanh thời vụ, vào thời điểm Tết Nguyên Đán, các vườn cam có thể cho ra số lượng cam đủ để cung ứng cho thị trường.
Cách trồng cam Cao Phong CS1 (cam lòng vàng)
Tiêu chuẩn cây giống
Cam Cao Phong hiện được trồng và nhân giống bằng phương pháp ghép hoặc chiết cành. Cành chiết mang đầy đủ tính trạng của cây mẹ có độ đồng đều 95%. Cần chọn những cây con giống khỏe mạnh không sâu bệnh chiều cao trên 50cm.
Tiêu chuẩn đất
Do Cao Phong là vùng đất đồi thổ nhưỡng đất là Feralit. Chính vì thế nếu bạn định trồng thành công giống cam này bạn nên chọn loại đất thịt cát pha nhẹ để trồng. Đất trồng phải có độ tơi xốp và có độ dốc thoải và phải thoát nước tốt.
Tiến hành đào hố với đường kính tối thiểu là 50x60x60cm. Trước khi trồng 1 tháng cần bón lót cho hố khoảng 20kg phân chuồng hoai mục, 1,5kg phân Super Lân + 1kg vôi bột. Trộn đều lượng phân trên với đất và lấp kín hố trước khi trồng.
Khi trồng giống cây cam cần rạch bỏ túi bầu và đặt cây con giống vào đúng giữa hố trồng đã chuẩn bị sẵn từ trước đó. Phủ đất ngang với mặt bầu quanh cổ rễ. Điều chỉnh sao cho phần lưng mắt ghép quay về hướng gió chính và cắm cọc cố định cây con rồi sau đó tưới nước giữ ẩm cho cây.
Chăm sóc cây con thời kì đầu
Bón phân định kỳ cho cây cam, chia làm 4 lần cách nhau khoảng 2 tháng bắt đầu từ tháng 2 đến hết tháng 12. Đào rãnh quanh gốc cây và rải đều lượng phân hữu cơ rồi lấp kín.
Tiến hành cắt tỉa và tạo tán khi cây cam Cao Phong được 1 tuổi và chiều cao cây cách mặt đất khoảng 40cm. Sau khi cành cấp 1 phát triển mạnh bạn tiến hành cắt tỉa tạo cành cấp 2 và cấp 3. Cắt tỉa làm sao cho các cành và nhánh tỏa đều ra các hướng.
Chăm sóc cây thời kì chuẩn bị thu hoạch
Lượng phân bón và thời gian bón tương tự như thời kì đầu. Sau khi cây cho thu hoạch cần tiến hành cắt bỏ những cành tăm nằm bên trong tán và những cành vượt, cành sâu bệnh.
Việc tỉa quả cũng là khâu cần thiết ở giai đoạn này. Khi quả đã ra ổn định bạn tiến hành cắt tỉa bỏ những loại quả nhỏ, quả dị tật.. chỉ giữ lại những quả to, đẹp.
Phòng tránh sâu bệnh như nhện vàng, nhện đỏ, sâu đục thân sâu ăn quả… Có thể sử dụng tay để bắt nếu ít hoặc dùng chế phẩm sinh học để bảo vệ.
Sau khi cam đã chuyển sang màu vàng đẹp mắt, quả to và mọng nước bạn đã có thể tiến hành thu hoạch.
Bạn nên thu hái quả vào lúc trời râm mát không mưa. Dùng kéo chuyên dụng cắt phần cuống quả nhẹ nhàng. Thu hái xong có thể phân loại cam theo từng kích thước rồi bảo quản nơi thoáng mát sẽ giúp giữ được chất lượng quả tốt nhất.
Sau khi thu hoạch hết quả từng vụ bạn tiến hành vệ sinh xung quanh tán cây. Cắt tỉa những cành sâu bệnh và cành già chuẩn bị cho vụ tiếp theo.